علی رغم این که نارسایی قلبی بصورت بالقوه یک بیماری پیش رونده است, ولی شرایط خاصی وجود دارد که بیماری با درمان قابل برگشت است و حتی در مواردی که آسیب عضله قلب دائمی است، درمان می تواند باعث رفع علائم، متوقف شدن و یا آهسته شدن سیر پیش رونده آن شود.
روش های درمانی بستگی به نوع بیماری، عامل آن، علائم و شدت نارسایی قلبی متفاوت است و معمولاً بیش از یک روش درمانی به صورت همزمان استفاده می شود.
روش های درمانی نارسایی قلبی
عبارتند از:
۱- درمان عامل زمینه ای
۲- اصلاح شیوه های زندگی
۳- دارو درمانی
۴- ورزش و بازتوانی
۵- روش های جراحی
۶- آنژیوپلاستی عروق قلبی
۷- تعبیه ضربان ساز سه حفره ای و دستگاه شوک دهنده (ICD–CRT)
۸- قلب مصنوعی
۹- پیوند قلب
۱۰- درمان با سلول های بنیادی
۱۱- ترمیم نارسایی دریچه میترال با روش غیر جراحی (Mitraclip)
۱۲- ترمیم تنگی دریچه آئورت با روش غیر جراحی (TAVI)
۱۳-درمانهای حمایتی
-درمان عامل زمینه ای:
عوامل گوناگونی مانند تنگی عروق قلبی،پر فشاری خون ، کم خونی، بیماری های تیروئید، بی نظمی های ضربان قلب و دیابت می توانند منجر به نارسایی قلبی شوند که درمان آن ها کمک به رفع نارسائی قلبی می نماید.
-اصلاح شیوه های زندگی:
تغییر عادت های زندگی اغلب منجر به بهبودی و یا کنترل بعضی از فاکتورهای موثر در نارسایی قلبی می شوند. در این روش درمانی توصیه می شود:
۱- حفظ فعالیت های فیزیکی روزانه و شرکت در برنامه های بازتوانی.
۲- تعادل در میزان مصرف مایعات در شبانه روز (.با توجه به اینکه در بیماری نارسائی قلبی اغلب تجمع آب در بدن اتفاق می افتد، از پزشک خود در مورد میزان مجاز مصرف مایعات در طی شبانه روز سوال کنید.)
۳- قطع سیگار(در افرادی که سیگار را قطع می کنند ,احتمال بیشتری وجود دارد که بهبودی علائم نارسایی قلبی اتفاق افتد.)
۴- توجه به اضافه وزن(اضافه وزن ناگهانی می تواند نشانه تجمع مایع در بدن وپیشرفت نارسایی قلبی باشد. وزن خود را هر روز صبح بعد از ادرار کردن و قبل از خوردن صبحانه چک کنید اضافه وزن بیشتر از ۵/۱ کیلوگرم در طی یک روز یا بیشتر از ۵/۲ کیلوگرم در طی یک هفته نیاز به مراجعه به پزشک دارد.)
۵- قطع الکل
۶- محدود کردن مصرف کافئین(بیشتر از یک الی دوفنجان قهوه در طی شبانه روز مصرف نکنید.)
۷- رژیم غذایی مناسب(غذای کم چرب , بدون نمک و سرشار از میوه و سبزی تازه مصرف کنید.)
۸- اجتناب از استرس( ۲۰-۱۵ دقیقه در هرروز آرام بنشینید، تنفس عمیق داشته باشید و به یک صحنه آرامش بخش فکر کنید.)
۹- مراقب علائم خود باشید و تغییر آن ها را به پزشک خود اطلاع دهید.
۱۰- واکسیناسیون انفولانزا و ذات الریه(انفولانزا و عفونت های ریوی، خطر بزرگی برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی محسوب می شود. واکسیناسیون انفولانزا به صورت سالیانه و واکسیناسیون ذات الریه بصورت یک نوبتی در بیماران توصیه می شود.)
۱۱- فعالیت جنسی:(بسیاری از بیماران نارسایی قلبی می توانند فعالیت جنسی معمول خود را داشته باشند. زمان هایی که حال بهتری دارید و استرس روزانه کمتری داشته اید را برای این منظور انتخاب کنید.)
۱۲- انتخاب لباس مناسب (از پوشیدن جوراب های سفت اجتناب کنید و لباس متناسب با دمای هوا انتخاب کند.)
– دارو درمانی
– به قسمت دارو درمانی در نارسایی قلبی مراجعه کنید.
– بازتوانی و ورزش
– به قسمت باز توانی در نارسایی قلبی مراجعه کنید.
درمان نارسایی قلبی
– روش های جراحی
۱- پیوند عروق قلب (CABG)
مرسوم ترین جراحی در نارسایی قلبی, پیوند عروق قلب است. انسداد یا تنگی عروق قلب باعث کاهش خونرسانی به عضله قلب و احتمالاً نارسایی قلبی می شود. اصلاح خونرسانی به بافت قلب می تواند منجر به بهبود عملکرد قلب شود. در این روش جراحی از پیوند عروق پا و یا قفسه سینه برای برقراری خونرسانی به عضله قلب استفاده می شود.
۲- جراحی تعویض و یا ترمیم دریچه های قلب
گاهی نارسایی قلبی بعلت تنگی و یا نارسایی دریچه های قلب ایجاد می شود و گاهی نارسایی قلبی منجر به نارسایی دریچه ها می شود. اصلاح مشکلات دریچه ای به روش جراحی می تواند به بهبودی نسبی و یا رفع نارسایی قلبی کمک کند.
اصلاح بیماری های دریچه ای , با روش های ترمیم دریچه و یا تعویض دریچه با دریچه مصنوعی فلزی و یا دریچه های مصنوعی تهیه شده از بافت انسانی یا حیوانی قابل انجام است.
۳- جراحی بازسازی بطن چپ
در این روش های جراحی با ایجاد شکل و سایز نرمال تر قلب نارسا، کمک به بهبود عملکرد قلب می شود.
– آنژیوپلاستی عروق قلب
نارسایی قلبی ممکن است بعلت تنگی و یا انسداد عروق قلب ایجاد شده باشد. یکی از روشهای باز کردن رگ، آنژیوپلاستی است. در این روش وسیله باریکی به نام کاتتر با یک بالون از طریق رگ کشاله ران به داخل عروق قلبی و محل تنگی یا انسداد فرستاده می شود و باد کردن بالون منجربه فشرده شدن پلاک عامل تنگی، به جدار رگ و باز شدن رگ می شود و اغلب یک استنت در محل تنگی برای بازماندن رگ کار گذشته می شود.
– تعبیه ضربان ساز سه حفره ای و دستگاه شوک دهنده (ICD–CRT).
به قسمت مربوط مراجعه شود.
– قلب مصنوعی (VAD)
به قسمت مربوطه مراجعه شود.
– پیوند قلب
به قسمت مربوطه مراجعه شود.
– ترمیم نارسایی دریچه میترال (دریچه دولتی )با روش غیر جراحی (Mitraclip)
ترمیم نارسایی دریچه میترال به روش غیر جراحی با استفاده از وسیله ای به نام Mitraclip در سال های اخیر جهت ترمیم نارسایی شدید دریچه میترال در مواردی که بیمار از علائم آن رنج می برد و جراحی بیمار پرخطر است، بکار گرفته شده و نتایج آندر مطالعات, کاهش شدت نارسایی دریچه و بهبود عملکرد قلب، بهبود علائم بالینی و کاهش میزان بستری شدن بوده است از این روش درمانی در ایران به صورت محدود استفاده شده است.
– ترمیم تنگی دریچه آئورت با روش غیر جراحی (TAVI)
از این روش درمانی در تنگی شدید دریچه آئورت در بیماری که خطر جراحی تعویض دریچه در او بسیار بالاست، استفاده می شود.
در این روش از طریق عروق کشاله ران و یا برش کوچکی در قفسه سینه دریچه ای در محل دریچه آسیب دیده تعبیه می شود.
– درمان با سلول های بنیادی
درمان هایی که در حال حاضر برای نارسایی قلبی در دسترس می باشند, اگرچه قادر به آهسته کردن و یا متوقف کردن پیشرفت بیماری ورفع علائم هستند, ولی هیچکدام قادر به بازسازی بافت قلب نبوده اند. لذا در سال های اخیر درمان با سلول های بنیادی به منظور بازسازی بافت قلب ,در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. سلول های بنیادی انواع مختلفی دارند که از مغز استخوان، بافت چربی، بافت قلب و یا عضلات اسکلتی بیمار به دست می آیند و داخل عروق قلبی و یا داخل بافت قلب تزریق می گردند. این سلول ها با مکانیسم های مختلف شامل تشکیل عروق جدید در بافت قلب، ترشح هورمون و بهبود عملکرد سلول های مجاور و تبدیل شدن به سلول های عضله قلب می توانند منجر به بهبود عملکرد قلب شوند و البته از طرفی احتمال عوارضی مانند نامنظمی های ضربان قلب با استفاده از این روش درمانی مطرح شده است.
نتایج حاصل از این روش درمانی در مطالعات , متغیر بوده است در برخی مطالعات نتایج خوبی شامل کاهش علائم بالینی، بهبود ظرفیت فعالیتی و بهبود عملکرد قلب گزارش شده است و در بعضی مطالعات اثر مفیدی مشاهده نشده است.
به هر حال باید توجه داشت که این روش درمانی، درمان کمکی در نارسائی قلبی محسوب می شود و تنها بعد از ان که روش های درمانی استاندارد نارسایی قلبی در بیمار استفاده شده است، پیشنهاد می شود.
– درمان های حمایتی
بیمارانی که در مرحله نهایی نارسایی قلبی هستند و به اقدامات درمانی به خوبی پاسخ نمی دهند نیاز به درمان های حمایتی در منزل دارند درمان های حمایتی شامل ادامه درمان دارویی استاندارد نارسائی قلبی در حد تحمل بیمار، توجه به اضافه وزن، رژیم غذایی، کنترل عفونت ها، ورزش و رفع درد می باشند. این درمان ها منجر به کاهش نیاز به بستری شدن , بهبودکیفیت زندگی و کاهش هزینه های بیماری می شود.
