نارسایی قلبی وقتی ایجاد می‌شود که قلب نمی‌تواند وظیفه طبیعی خود را که رساندن مواد غذایی و اکسیژن به بافت هاست انجام دهد. در نارسایی قلبی در اغلب موارد ماهیچه قلب ضعیف و حفرات قلب گشاد می‌شوند ولی در بعضی از بیماری‌ها ممکن است ماهیچه های قلب ضخیم و سفت شوند، در این موارد هم قلب نمی‌تواند عملکرد طبیعی داشته باشد و نارسایی قلبی بروز می‌کند. در این موارد حفرات اصلی قلب که وظیفه پمپاژ خون را به عهده دارند ( بطنها) خوب پر نمی‌شوند وخون‌رسانی مختل می‌شود.
کسرجهشی معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد قلب است و برای طبقه بندی انواع نارسایی قلبی استفاده می‌شود. کسر جهشی نرمال ۵۰% به بالاست و نشانه این است که در هر ضربه قلب باید بتواند بیش از نیمی از خون درون خود را خالی کند. البته همانطور که قبلا ذکر شده نارسایی قلبی با کسر جهشی نرمال هم اتفاق می‌فتد که بعلت سفتی بیش از حد ماهیچه‌های قلب است.
اصطلاح نارسایی احتقانی قلب برای مواردی به کار می‌رود که تجمع بیش از حد مایع در بافت‌ها به علت نارسایی قلبی ایجاد شود ازجمله در اندام‌ها، شکم، کبد، دستگاه گوارش وریه.
بیماری ممکن است سمت راست قلب، سمت چپ قلب یا هردوطرف را درگیر کند ولی معمولا از سمت چپ شروع می‌شود.
انواع نارسایی قلبی
نوع بیماری
توضیحات
نارسایی سمت چپ تجمع مایعات بیشتر در ریه‌ها بوده و باعث تنگی نفس می‌شود
نارسایی سمت راست قلب تجمع مایع بیشتر در شکم و اندام‌ها بوده و باعث تورم شکم و اندام می‌شود.
نارسایی سیستولیک قلب ، قلب خوب منقبض نمی‌شود و خروج خون از قلب با نیروی کافی انجام نمی‌شود
نارسایی دیاستولیک قلب پرشدن قلب با اشکال مواجه است
هر بیماری قلبی که به خوبی درمان نشود می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود. بعضی از مهمترین علل عبارتند از:
فشار خون بالا
تنگی یا گرفتگی عروق قلب
بیماریهای دریچه‌ای ( تنگی دریچه‌ها و یا نارسایی دریچه‌ها)
التهاب ماهیچه‌های قلب
اختلالات ریتم قلب
بیماریهای مادرزادی قلب
متاسفانه تمام مواردی که منجر به نارسایی قلبی می‌شوند قابل برگشت نیستند ولی دراغلب موارد درمان مناسب می‌تواند علائم بیماری را کنترل کرده و باعث بهبود کیفیت زندگی شود و همچنین طول عمر بیمار را زیادتر کند.
یک راه پیشگیری از نارسایی قلبی، تغییر سبک زندگی و کنترل و پیشگیری از شرایطی است که منجر به نارسایی قلبی می‌شوند، مثل بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا، چربی خون بالا، بیماری قند، چاقی، مصرف الکل، آپنه انسدادی خواب وغیره.
علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی:
علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی عبارتند از :
تنگی نفس در هنگام فعالیت یا هنگام دراز کشیدن
ضعف و بی‌حالی
ورم پاها
ضربان قلب سریع یا نامنظم
ناتوانی در فعالیت
سرفه و خس خس سینه یا بدون خلط سفید یا صورتی
افزایش ادرار شبانه
ورم شکم
افزایش وزن ناگهانی
کاهش اشتها و تهوع
اختلال در حافظه و تمرکز
تنگی نفس ناگهانی و شدید
درد سینه
ممکن است همه علائم فوق در یک بیمار وجود نداشته باشند و هر بیمار ممکن است فقط بعضی از علائم فوق را تجربه کند. در صورت بروز هریک از علائم فوق بهتر است جهت بررسی به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
عوارض نارسایی قلبی:
همانطور که قبلا گفته شد وظیفه قلب رساندن اکسیژن و مواد غذایی به تمام بافت‌ها و ارگان‌های بدن است لذا نارسایی قلبی با اختلال در این عمل می‌تواند باعث اختلال عملکرد اغلب ارگان‌های بدن شود. میزان عوارض و عاقبت بیماری بستگی به شدت بیماری زمینه ای، سلامت عمومی بدن و سن بیمار دارد. بعضی از عوارض نارسایی قلبی عبارتند از:
آسیب به کلیه و نارسایی کلیه: نارسایی قلبی بخصوص اگر درست درمان نشود با کاهش جریان خون کلیه باعث آسیب به کلیه شده و بیمار ممکن است نیاز به دیالیز پیدا کند.
مشکلات دریچه‌های قلب: عملکرد درست دریچه های قلب باعث می‌شود که خون درون قلب درجهت صحیح حرکت کند. بزرگی حفرات قلب یا افزایش غیرطبیعی فشارهای داخل قلبی با ایجاد اختلال ممکن است عملکرد طبیعی دریچه ها را مختل کنند.
اختلالات ریتم قلب: ریتم طبیعی قلب ممکن است در نارسایی قلبی دچار اختلال شده و فرد دچار تپش قلب یا کندی غیر طبیعی ضربان قلب شود.
آسیب کبدی: کاهش خونرسانی به کبد از یک طرف و همچنین احتقان کبد از طرف دیگر می‌تواند باعث آسیب به بافت کبد شده و حتی به تدریج سیروز و نارسایی شدید کبدی هم ایجاد شود.
متاسفانه در بعضی از بیماران علائم علی رغم درمان مناسب تغییری نکرده و یا بدتر می‌شوند و نارسایی قلبی در این بیماران می‌تواند کشنده باشد. در اینگونه موارد اگر شرایط بالینی بیمار اجازه دهد ممکن است بیمار کاندید تعبیه دستگاه‌های کمکی قلبی ویا پیوند قلب شود.
روش‌های کنترل بیماری:
روش‌های غیر دارویی: ازبین روش‌های غیردارویی مهمتر از همه رژیم غذایی است. درمورد رژیم غذایی مهمترین نکته کنترل مصرف نمک است.برای توضیحات بیشتر بهتر است به قسمت رژیم غذایی در همین سایت مراجعه کنید. فعالیت بدنی کنترل شده هم در بیماران نارسایی قلب توصیه می‌شود(نوتوانی قلبی). همچنین تعبیه بعضی از انواع ضربان سازهای قلبی، دستگاه شوک داخل قلبی، دستگاه‌های کمکی بطنها و درصورت نیاز و بانظر پزشک متخصص بعضی از انواع جراحی قلب در نهایت پیوند قلب ممکن است در برخی از بیماران کمک کننده باشند.
روش‌های دارویی: درمان دارویی مهمترین و موثرترین روش در کنترل بیماری نارسایی قلبی است و قدم اول درمان است. درمان دارویی مناسب بهتر است دراولین فرصت و بلافاصله بعد از تشخیص شروع شود، حتی اگر بیمار هیچ علامتی هم نداشته باشد. بیماران لازم است داروهای خود را بشناسند ودر مورد نحوه صحیح مصرف دارو آگاهی کامل داشته باشند.
درمانهای دارویی در بیماران نارسایی قلبی سه دسته اند:
داروهایی که باعث بهبود علائم و افزایش طول عمر بیمار می‌شوند.
داروهایی که باعث کنترل علائم می‌شوند ولی تاثیری روی افزایش طول عمر ندارند.
داروهای تقویتی که در صورت نیاز ویا کمبودهای تغذیه ای تجویز می‌شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اغلب بیماران مبتلا به نارسایی قلبی باید همیشه دارو مصرف کنند و بطور منظم توسط پزشک معالج خود ویزیت شوند. برنامه ویزیت بیماران برحسب شرایط بالینی بیمار و با نظر پزشک معالج تعیین می‌شود. بیماران مبتلا به نارسایی قلبی باید مراقب علائم و نشانه های بیماری در خود بوده به تغییر علائم خود توجه کنند. لازم است بیماران با یک برنامه منظم ترجیحاً روزانه خود را وزن کنند، به حجم ادرارو علائم خود ( تنگی نفس و ادم ) توجه داشته باشند. در صورت تغییر درعلائم بیماران باید زودتر به پزشک مراجعه کنند و منتظر ویزیت بعدی نباشند.
اگر این علائم را پیدا کردید فورا به اورژانس مراجعه کنید:
افت ناگهانی هوشیاری یا سنکوپ
تپش قلب ناگهانی
درد شدید قفسه سینه
اگر علائم زیر را پیدا کردید هرچه زودتر به پزشک خود مراجعه کنید:
تشدید تنگی نفس
تشدید ورم
افزایش وزن
کاهش ادرار
